اندیشکده برهان

به مناسبت سالروز ولادت حضرت «زینب کبری (س)»؛
حضرت زینب(س)؛ احیاگری برای همیشه تاریخ
«حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها)» شخصیتی است که عمدتاً به واسطه‌ی حضور بی‌مانندش در قیام احیاگر و تاریخ‌ساز «کربلا» شناخته می‌شود. ابعاد اجتماعیِ وجود مبارک آن بانوی بزرگوار یکی از شاخصه‌های اصلی در ارائه‌ی الگوی حضور اجتماعی زنان در عصر حاضر به شمار می‌رود در این مقال برآنیم به واکاوی این ابعاد بپردازیم.

به مناسبت سالروز ولادت عقیله بنی هاشم، حضرت زینب کبری(س)
رسالت اهل‌بیت امام حسین (ع) در انتقال پیام عاشورا
اربعین را باید بزرگداشت مقام امام حسین (ع) و پیام عاشورا دانست؛ مسئله‌ای که در رفتار اهل‌بیت آن حضرت در وقایع بعد از اسارت به‌خوبی قابل درک است. با تحلیل این وقایع می‌توان دریافت که رشادت‌ها و اقدامات مؤثر اهل‌بیت امام حسین (ع) رمز ماندگاری و انتقال پیام حقیقی عاشورا در طول تاریخ بوده است.

بررسی تطبیقی نگاه شهید مطهری و پدران فکری اصلاحات به جایگاه دین؛
قلمرو دین و مواجهه‌ی شهید مطهری با جریان روشن‌فکری دینی
شهید مطهری به کسانی که حضور دین در عرصه‌ی سیاست را باعث لکه‌دار شدن دامان دین می‌دانند و به بهانه‌ی تقدس‌ دادن به دین، آن را از ورود به حوزه‌های سیاسی منع می‌کنند، تصریح می‌کنند که نسبت دین و سیاست مثل نسبت روح با جسم یا مغز با پوست است و ...

راه روشن روشن‌فکری اصیل اسلامی در نگاه مقام معظم رهبری؛
علائم بیماری و سلامت روشن‌فکری
رهبر انقلاب با تحلیل روند شکل‌گیری روشن‌فکری در ایران معتقدند این جریان از ابتدا بیمار و معیوب شکل گرفت و باعث انحطاط فرهنگی و اخلاقی جامعه و نیز منشأ خیانت‌هایی به منافع ملی و سیاسی شد.

روشنفکری دینی در بستر جامعه شناسی تاریخی
برخی «روشنفکری دینی» را ترکیبی پارادوکسیکال معرفی می‌کنند و این ترکیب را دارای 7 پیش‌شرط می‌دانند که در صورت تحقق نیافتن، روشنفکری دینی معنای نامفهومی خواهد بود در مقابل، عده‌ای هم تلاش «علامه‌ طباطبایی» در ارایه‌ی نوعی از گفتمان دینی را زمینه ساز بروز نسل جدیدی از روشنفکران دینی هم‌چون «شهید مطهری» ارزیابی می‌کنند.

تلاطم اندیشه‌ها؛
روشن‌فکران و روشن‌فکرنمایان پس از انقلاب اسلامی
روشن‌فکری همان‌ طور که از لفظش برمی‌آید، با آگاهی، دانش و معرفت سروکار دارد و تفاوت کسی که روشن‌فکر است با آن کسی که در رشته‌ای متخصص است، مثل تمایز بحث بینش است در مقابل دانش.

نقدی بر خوانش عبدالکریم سروش از دکترین مهدویت؛
مغالطه‌ی کنه و وجه و فلسفه‌ جامعه‌ شناسی سیاست‌زده
دو گونه از مغالطات کنه و وجه را می‌توان در خوانش سروش از مهدویت بیرون کشید؛ یکی خلط «انگیزه» و «انگیخته» و دیگری خلط «فرآیند» و «فرآورده». بدین معنی که ممکن است امری در حالت نظری و درون‌گرایانه بسیار پسندیده و موجه جلوه کند، اما برآیند بیرونی و عمل‌گرایانه‌ی آن ناپسند و ناموجه باشد.

نقدی بر خوانش عبدالکریم سروش از مولانا؛
از خرابات شمس تا خانه‌ی وانا ونچوری
آیا می‌توان اندیشه‌های یک فرد در گذشته (در اینجا مولانا) را بر اساس چارچوب امروزی (در اینجا پسامدرنیته) قرائت کرد؟ به سخنی رساتر، آیا می‌توان سیاق گذشته‌ی یک متن را با عطف به پدیدآورنده‌ی آن، در سیاق امروزی قرار داد؟

نقدی بر خوانش عبدالکریم سروش از پسامدرنیته؛
سمفونی ناموزونِ طبلِ پوپر و چنگِ هابرماس
به باور سروش، ما نیز باید به نقد هرچند ظالمانه‌ی فرهنگ خود اقدام کنیم و همانند هابرماس حتی به «نقدِ نقد» نیز دست یابیم. وی با یافتن مصداقی از اندیشه‌های هابرماس در اشعار مولانا، بر آن است که «نفیِ نفی» مولانا می‌تواند نسخه‌ای بومی برای نقد سنت باشد.

کالبدشکافی یک پدیده‌ی جامعه‌شناختی؛
دلایل ناکامی جریان‌های روشن‌فکری و نواندیش در جامعه‌ی ایران
با کمال تأسف، ورود روشن‌فکری به ایران، هیجانی و همراه با نوعی دین‌ستیزی بود. به تعبیر مقام معظم رهبری، جریان روشن‌فکری در ایران بیمار متولد شد: «از اولی که مسئله‌ی روشن‌فکری در ایران شکل گرفت، به وسیله‌ی کسانی به وجود آمد که اعتقادی به دین نداشتند.»